Nieuws en opinie in één artikel: het nieuwe format van EW
Nieuws | VernieuwingEW, voorheen Elsevier Weekblad, introduceerde in februari een nieuw online format waarin nieuws, achtergrond en opinie in één artikel worden samengebracht. Het doel, paradoxaal genoeg: om het onderscheid tussen feiten en opinie duidelijk te maken.
Op de site van EW valt op dat een deel van de artikelen is opgedeeld in blokjes, waarbij de verschillende elementen duidelijk zijn losgekoppeld. Denk aan kopjes als ‘De feiten’, ‘Wie zegt wat over [onderwerp]’, ‘EW’s visie’ en ‘Verdere verdieping’. Wat resulteert in bondige artikelen van zo’n driehonderd woorden, met bullets erboven om lezers snel bij te praten.
Het is een reactie op de behoeften van lezers, vertelt hoofdredacteur Hella Hueck. Lezers willen zowel feiten als duiding en commentaar. Het komt volgens haar meer dan eens voor dat lezers vragen waarom er over een bepaald onderwerp geen visie van EW wordt gegeven. ‘Tegelijkertijd snappen we dat wereld niet zwart-wit is, er zijn altijd meer argumenten. Je moet een lezer niet opsluiten.’ Het is volgens haar ook cruciaal om commentaar meteen toe te voegen en niet pas op dag twee. ‘Dan is je lezer alweer met andere dingen bezig.’
Blokjes
De introductie van de nieuwe manier van werken van EW past in een ontwikkeling die al enige jaren zichtbaar is in de Verenigde Staten. Zo hanteert het Amerikaanse online zakelijke medium Axios bij het melden van nieuwsfeiten veelvuldig terugkerende kopjes als ‘Why it matters’, ‘The big picture’, ‘Yes, but’ en ‘What to watch’. Ook Semafor, dat in 2022 is gestart door Gina Chua, deelt zijn artikelen op in overzichtelijke blokjes.
Waarom? Zelfs de beste journalistiek verweeft feiten en analyse zo strak dat lezers moeite hebben om ze uit elkaar te houden, stelt Chua in een online toelichting. Artikelen bieden volgens haar niet altijd gelijkwaardige perspectieven op het nieuws, ze brengen soms een false balance. Dat doet afbreuk aan het vertrouwen van lezers. Om die reden worden verhalen bij Semafor nu verteld in wat Chua een ‘Semaform’ noemt. Een artikel bevat 1. Het nieuws, 2. de visie van de verslaggever of analyse, 3. ruimte voor tegenargumenten, 4. perspectieven van derden op het onderwerp en 5. opmerkelijkheden over, of enkele van de beste andere publicaties over het onderwerp.
We pakken alleen nieuws op waar we iets van vinden, we gaan geen krantje spelen
‘Ons doel is om meer transparantie, bredere standpunten en gedistilleerde inzichten te bieden,’ schrijft Chua in de toelichting. ‘Om lezers meer duidelijkheid te geven over wat we weten, wat we denken en een venster op hoe anderen het onderwerp zien.’ Chua voelde zich bij de ontwikkeling van het format gesteund door Amerikaans onderzoek. Driekwart van de Amerikanen vond destijds dat journalisten ernaar moeten streven om lezers alle kanten van een kwestie te laten zien, maar slechts iets meer dan de helft van de journalisten vindt dat ook, blijkt uit onderzoek door Pew Research Institute. Jongere journalisten bovendien nog meer.
Grip op de grondige lezer
Voor EW betekent de stap naar nieuws overigens geen streven naar een volledig nieuwsaanbod, zoals een NOS of Nu.nl bieden, laat Hueck weten. ‘We blijven selectief en pakken alleen nieuws op waar we iets van vinden. Denk aan geopolitiek, vestigingsklimaat, goed bestuur en ondernemersvrijheid. We gaan geen krantje spelen.’
Luuk Lagerwerf, die als universitair hoofddocent aan de Vrije Universiteit onderzoek doet naar journalistieke genres, bekijkt desgevraagd de genoemde formats. Hem vallen de bullet-lijstjes boven de artikelen op. Die hebben aantrekkingskracht, maar vormen ook een risico, stelt hij. Er is namelijk een type lezer dat alleen de bovenkant leest en dan weer weg is. Dat is goed voor de clicks, maar de meeste media zijn juist op zoek naar grip op de grondige lezer. ‘Die bind je toch het meest aan je met verhaalelementen.’
Van mening veranderen kan prima, zo lang je er maar transparant over bent naar je lezer
Hella Hueck
Op basis van onderzoek naar nieuws en andere domeinen, zoals zakelijke rapporten, stelt Lagerwerf dat lezers conservatief zijn. Ze willen krijgen wat ze verwachten. Klikken ze iets aan en blijkt hun verwachting niet te kloppen, dan is er grote kans dat ze afhaken. Ook voor de volgorde van een artikel geldt dat voorspelbaarheid belangrijk is. Wie gewend is informatie in een bepaalde volgorde te krijgen, verwacht dat een volgende keer ook. Krijg je dan iets anders, dan is de kans dat je afhaakt groter. In dat opzicht is er dus wat te zeggen voor het opknippen van artikelen in vaste onderdelen, zegt Lagerwerf. ‘En het is ook voor te stellen dat je met alleen feiten niet voldoende bereik hebt.’
De start met het nieuwe format bij EW is vooral ‘on the job’ gedaan, vertelt Hueck. Na enkele tests om gevoel te krijgen met wat het format ‘doet’, zijn redacteuren er gewoon mee aan de slag gegaan. Voor verschillende van hen bleek het vooral even wennen dat ze hun argumentatie anders moesten opbouwen: de visie van EW komt nu meteen na de harde nieuwsfeiten. ‘Het voelde soms alsof dat hun argumentatie onderuit haalt, maar het is gewoon een andere volgorde.’ Volgens Hueck kunnen redacteuren in de nieuwe vorm goed laten zien wat ze in huis hebben. ‘Je kunt met een bepaalde intelligentie en humor schrijven. Zodat de lezer je ook een beetje leert kennen.’
Controle op de inhoud
Om te zorgen dat er goed volgens het format wordt gewerkt, is er in de opstartfase strakke controle op de inhoud: Hueck of een van haar twee adjuncten leest alle artikelen voor publicatie. Ieder van de zeventien schrijvende redacteuren produceert er wekelijks minimaal één. Tijdens het vrijdagse commentaarberaad worden de standpunten van de redactie besproken en waar nodig aangescherpt of heroverwogen. ‘Van mening veranderen kan prima, zo lang je er maar transparant over bent naar je lezer.’
Hoewel het nog te vroeg is om diepgaand conclusies te trekken, blijkt tot nu toe dat de artikelen die volgens het format zijn geschreven, regelmatig in de top 10 best gelezen artikelen belanden. Het brengt volgens Hueck wel met zich mee dat er meer druk op de redactie ligt om het nieuws te verslaan zonder de langere, diepgaande journalistieke verhalen te verliezen. ‘Als weekblad worden we gelezen voor de lange lijnen en verbanden, en die moeten we blijven bieden. Maar we spelen nu veel korter op de bal.’
Over de auteur
